تغییرات آب‌وهوایی، خاک نامناسب، کمبود مواد مغذی، آفت‌ها و بیماری‌ها از دلایل مهم آسیب‌رسیدن به محصولات کشاورزی هستند. زرد شدن گندم نیز یکی از مشکلات رایج گندمها است. گاهی کوچکترین تغییرات آب‌وهوایی و شرایط جوی می‌تواند تمام زحمات یک سال کشاورزان را هدر دهد. کشاورزی که با خون‌و‌دل‌های فراوان زمین‌ها را شخم زده است، انتظار ندارد که با چند روز بارندگی بدموقع با دشتی از گندم‌های زرد رنگ مواجه شود.
فرقی نمی‌کند گندم زمستانه کاشته‌اید و یا در اواخر تابستان منتظر به ثمر رسیدن گندم‌های خود هستید، دلایل متعددی می‌توانند علت زرد شدن گندم باشند. شما اگر انواع گندم خوراکی را بشناسید، متوجه تفاوت گندم زمستانه و گندم بهاره خواهید شد. در این مقاله به شما بگوییم که چرا گندم زرد می‌شود و چرا گندمکاران نگران باران‌های سیل‌آسا و بی‌موقع هستند.
دلایل زرد شدن گندم بعد از باران‌های شدید و سیل
قبل از اینکه بگوییم چرا گندم زرد می‌شود، می‌خواهیم درباره یک موقعیت خاص صحبت کنیم؛ زمانی که بعد از چند روز بارندگی و آفتابی شدن دوباره هوا شما متوجه می‌شوید که گندمها زرد شده‌اند. کشاورزان زیادی این اتفاق ناخوشایند را تجربه می‌کنند. مخصوصاً که در حال حاضر سبک زندگی انسان مدرن تا حد زیادی شرایط اقلیمی را تغییر داده است و شاهد سیل‌ها و باران‌های پیش‌بینی نشده زیادی در سراسر دنیا هستیم. دلایل زیر می‌توانند علت این پدیده در شرایط بارانی باشند:
کمبود اکسیژن: گیاهان برای اینکه بتوانند نفس بکشند به اکسیژن کافی نیاز دارند و عدم اکسیژن کافی باعث زرد شدن آنها می‌شود. بررسی اکسیژن خاک‌هایی که بیش از ۲۴ ساعت غرقاب بوده‌اند، نشان می‌دهد که غلظت اکسیژن در این خاک‌ها صفر می‌شود. بدون اکسیژن گیاه نمی‌تواند عملکرد‌های حیاتی خود را انجام دهد. به‌عبارت‌دیگر، گیاه نمی‌توان به‌خوبی نفس بکشد، به‌خوبی آب جذب کند و به‌خوبی رشد کند.
کمبود نیتروژن: سیل و بارش باران‌های سیل‌آسا، نیتروژن موجود در خاک را شسته و باعث افت شدید نیتروژن خاک می‌شود. در صورت عدم جایگزینی سریع نیتروژن خاک، گندم شروع به زرد شدن می‌کند.
تغییر ساختار گیاه: گیاهان با بستن روزنه‌های خود نسبت به شرایط غرقابی واکنش نشان می‌دهند. بسته‌بودن روزنه‌ها باعث کاهش تنفس و فتوسنتز گیاه می‌شود. گیاهان ممکن است با تأخیر روزنه‌های خود را باز کنند و همین می‌تواند دلیل اختلال در عملکرد آنها شود.
میزان زرد شدن گندم و خسارت به مزارع گندم به مدت‌زمان غرقابی و درجه حرارت در طول سیل بستگی دارد. ازآنجایی‌که گندم قوت غالب مردم است، باید بادقت و وسواس بیشتری به مشکلات مزارع گندم پرداخت. در مقاله خواص خوردن گندم خام به شما می‌گوییم تا چه اندازه مصرف گندم در رژیم غذایی اهمیت دارد.
علت زرد شدن گندم
زرد شدن گندم به علت‌های متفاوتی اتفاق می‌افتد و نمی‌توان برای همه مزارع گندم نسخه یکسانی پیچید. به‌طورکلی زرد شدن گندم به ۴ دلیل عمده زیر اتفاق می‌افتد:
کمبود نیتروژن
مهمترین و شایع‌ترین علت زرد شدن گندم کمبود نیتروژن است. کمبود نیتروژن در اواخر زمستان و اوایل بهار که دمای خاک پایین است بیشتر اتفاق می‌افتد. در این شرایط نیتروژن معدنی کمتری از تجزیه مواد آلی خاک تولید می‌شود. از طرف دیگر، کمبود نیتروژن ممکن است به دلایل شست‌وشوی نیترات موجود در خاک و کافی نبودن میزان کوددهی در پاییز باشد. درهرصورت کمبود نیتروژن با زرد شدن برگ‌های پایینی نمود پیدا می‌کند و اگر فکری به حال علائم کمبود نیتروژن در گندم نکنید، این کمبود نیتروژن ضربات جبران‌ناپذیری به محصولات شما می‌زند.
کمبود سولفور
برخلاف زردشدن ناشی از کمبود نیتروژن، زرد شدن ناشی از کمبود سولفور در برگ‌های بالایی و جوان نمود بیشتری دارد. هرچند دلایل کمبود سولفور می‌توانند مانند دلایل کمبود نیتروژن باشند. بارش شدید باران سولفور موجود در خاک را شسته و گندم را با کمبود سولفور مواجه می‌کند. در این شرایط، گندم از بالا شروع به زرد شدن می‌کند و کل گندم زرد می‌شود. کمبود سولفور ممکن است با افزایش دمای هوا جبران شود و نرخ تبدیل سولفور از مواد آلی موجود در خاک سرعت بیشتری بگیرد.
کمبود اکسیژن
آب با سرعت کمتری در خاک‌های سنگین نفوذ می‌کند. پس از آبیاری‌های بی‌رویه یا باران‌های شدید، اکسیژن به‌سختی به ریشه می‌رسد و گیاه با کمبود اکسیژن مواجه می‌شود. زرد شدن نیز واکنش گیاه به کمبود اکسیژن است. در این شرایط بهتر است هرچه سریع‌تر مزرعه را از غرقابی نجات دهید.
کاهش ناگهانی دما
تغییرات دما به گندم شوک وارد کرده و مرحله رشد آن را دچار اختلال می‌کند. زمانی که گندم در حال سبزشدن است، کاهش ناگهانی دما به گندم آسیب وارد می‌کند و نمی‌تواند مراحل رشد خود را کامل کند. اگر بعد از تغییرات دما قسمت‌های درحال‌رشد گیاه متمایل به زرد شدند، سرمای ناگهانی می‌تواند علت این زرد شدن باشد.
شما اگر کشاورز هستید و به دنبال علت زرد شدن گندم‌های مزارع گندم خود می‌گردید، پیشنهاد می‌کنیم به‌طور اختصاصی خاک و وضعیت زمین خود را ارزیابی کنید. بدون بررسی کامل وضعیت زمین نمی‌توان گفت چرا گندم زرد می شود. از طرف دیگر، پیشنهاد می‌کنیم مقاله خواص گندم سیاه را بخوانید و شاید ترغیب شدید تا این محصول مغذی را با رویکرد جدیدی وارد زمین زراعی خود کنید.
کلام آخر
گندمکاران با مشکلاتی زیادی در مراحل کشت گندم دست‌وپنجه نرم می‌کنند. یکی از این مشکلات، زرد شدن گندم است. کمبود اکسیژن، کمبود نیتروژن، کمبود فسفر و تغییرات ناگهانی دما از عمده دلایل زرد شدن گندم هستند. کمبود نیتروژن و کمبود سولفور را کشاورز راحت‌تر از سایر دلایل زرد شدن گندم می‌تواند برطرف کند. در این شرایط کافی است که کشاورز از خاک نمونه‌برداری کند تا بتواند سریع‌تر مشکل را پیدا کند. در هرصورت شما باید به فکر راه‌حل برای گندم‌های زمین خود باشید و نمی‌توان روی هوا علت زرد شدن گندم را با قطعیت بیان کرد.
سؤالات متداول
دلیل زرد شدن گندم چیست؟
کمبود اکسیژن، کمبود نیتروژن، کمبود سولفور و کاهش ناگهانی دما از دلایل اصلی زرد شدن گندم هستند. گندم نمی‌تواند به‌موقع این نیاز‌های خود را بررسی کند و شروع به زرد شدن می‌کند.
چرا گندم زرد می‌شود؟
بارش‌های باران شدید و بد موقع باعث می‌شود تا میزان نیتروژن و سولفور موجود در خاک شسته شود. علاوه بر این، ریشه در شرایط غرقابی نمی‌تواند به‌خوبی به گندم اکسیژن‌رسانی کند و عملکرد گیاه مختل می‌شود.
چرا باران شدید باعث زرد شدن گندم می شود؟
باران‌های شدید و سیل‌آسا از یک‌طرف باعث شسته شدن خاک می‌شوند و از طرف دیگر ریشه را در غرقاب می‌کنند. شسته شدن باعث کمبود نیتروژن و سولفور خاک می‌شود و غرقاب شدن باعث می‌شود تا اکسیژن به گیاه نرسد.